Wpis do rejestru BDO (Bazy Danych o Odpadach) dla firm remontowo-budowlanych często budzi szereg wątpliwości. Nie ma jednej odpowiedzi dla wszystkich. Wszystko zależy od rodzaju i ilości wytwarzanych odpadów oraz zapisów w umowach.
Z reguły wiele firm z tej branży musi się zarejestrować, ale są wyjątki i limity, które mogą zwolnić mniejsze podmioty z tego obowiązku. Poniżej wyjaśniamy, kiedy wpis jest potrzebny, a kiedy można działać bez rejestracji.
Prowadzenie firmy w Polsce oznacza też obowiązki administracyjne, które potrafią się zmieniać dość często. Jednym z nich jest Baza Danych o Odpadach (BDO). To rejestr, którego znajomość pomaga uniknąć kar finansowych i problemów prawnych.
Ten artykuł wyjaśnia, czy przepisy BDO dotyczą firm remontowo-budowlanych.
Czym jest rejestr BDO i kogo dotyczy?
BDO to centralny system informatyczny do zbierania danych o odpadach w Polsce. Ma ograniczać nielegalny obrót odpadami, ułatwiać kontrolę przepływu odpadów i wspierać przestrzeganie przepisów środowiskowych. System wprowadzono ustawą o odpadach z 14 grudnia 2012 r., która określa zasady jego działania i wymagania dotyczące wpisów.
Za rejestr odpowiada marszałek województwa. Do niego składa się wnioski o wpis, aktualizację lub wykreślenie. Wpis może być dokonany z urzędu albo na wniosek, zależnie od rodzaju działalności i posiadanych zezwoleń.
BDO to nie tylko sam wpis – w systemie prowadzi się ewidencję odpadów, sprawozdania i dokumenty do transportu odpadów. To narzędzie, które porządkuje i śledzi cały cykl życia odpadów.
Jakie podmioty mają obowiązek wpisu do BDO?
Wpis do BDO dotyczy wielu podmiotów, także tych, które nie zajmują się odpadami bezpośrednio. W szczególności są to przedsiębiorcy, którzy:
- wprowadzają na rynek produkty w opakowaniach, oleje, smary, opony, pojazdy, baterie lub akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny,
- prowadzą handel detaliczny lub hurtowy torbami na zakupy z tworzywa sztucznego objętymi opłatą recyklingową,
- gospodarują odpadami (zbieranie, przetwarzanie, transport, składowanie).
Wpis z urzędu obejmuje m.in. firmy z pozwoleniem zintegrowanym, pozwoleniem na wytwarzanie odpadów, zezwoleniem na zbieranie lub przetwarzanie odpadów, a także posiadaczy decyzji dotyczących programów dla odpadów wydobywczych czy koncesji na podziemne składowanie.
Na wniosek rejestrują się podmioty, które wytwarzają odpady i muszą prowadzić ich ewidencję. To najczęstszy przypadek w firmach remontowo-budowlanych.
O obowiązku decyduje rodzaj i skala działalności, nie wielkość firmy. Nawet JDG może mieć obowiązek wpisu. Wpis należy zrobić przed startem działalności. Brak wpisu grozi karami.
Czy firmy remontowo-budowlane wymagają wpisu do rejestru BDO?
To ważne pytanie dla firm z budownictwa i remontów. Co do zasady podmioty te są uznawane za wytwórców odpadów, więc zwykle muszą się wpisać do BDO. Dzieje się tak, bo podczas prac powstaje wiele odpadów, np. gruz, opakowania po materiałach, zużyte elementy wyposażenia.
Są jednak sytuacje, które zwalniają z obowiązku. Kluczowe są limity ilości odpadów z rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska. Jeśli firma nie przekracza limitów w skali roku, nie musi składać wniosku o wpis.
W praktyce część firm rejestruje się mimo wszystko, bo część odbiorców odpadów wymaga numeru BDO przy przyjęciu odpadów.
Kiedy obowiązek wpisu dotyczy firm remontowych i budowlanych?
Obowiązek wpisu powstaje, gdy firma wytwarza odpady nieobjęte zwolnieniem z ewidencji albo przekracza wskazane w rozporządzeniu limity wagowe dla danych kodów odpadów.
Przykład: przy wytworzeniu powyżej 10 ton gruzu betonowego rocznie wpis staje się konieczny.
Ważne są też umowy z klientami i podwykonawcami. Zgodnie z ustawą o odpadach, wytwórcą odpadów z budowy, rozbiórki lub remontu jest wykonawca usługi, chyba że umowa mówi inaczej. Jeśli więc firma wykonuje remont, to z założenia ona jest wytwórcą odpadów, o ile w umowie wyraźnie nie przeniesiono tej roli na zleceniodawcę. W praktyce często to wykonawca pozostaje wytwórcą, co wymusza rejestrację w BDO.
Dodatkowo, firma importująca materiały może mieć obowiązek wpisu jako podmiot wprowadzający na rynek produkty w opakowaniach. Warto dokładnie przeanalizować całą działalność, by sprawdzić, czy obowiązek nie wynika z innej podstawy prawnej.
Jakie rodzaje działalności budowlanej skutkują koniecznością rejestracji BDO?
Prawie każda działalność budowlana, która generuje odpady ponad limity, może wymagać wpisu do BDO. Najczęstsze odpady w tej branży to:
- gruz budowlany (betonowy, ceglany, ceramiczny),
- odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych,
- metale (żelazo, stal, miedź, ołów, cynk),
- opakowania po materiałach (papier, tektura, plastik, metal),
- zużyte tynki, tapety, okleiny,
- gleba i ziemia z wykopów.
Każdy z tych rodzajów odpadów ma swój limit roczny. Budowy, rozbiórki, większe remonty, modernizacje, a także prace wykończeniowe mogą dawać spore ilości odpadów. Nawet małe zlecenia, zliczone przez cały rok, mogą łącznie przekroczyć progi.
Firmy wykonujące czyszczenie zbiorników lub urządzeń, sprzątanie, konserwacje czy naprawy również są traktowane jako wytwórcy odpadów, o ile umowa nie stanowi inaczej. To znaczy, że także usługi specjalistyczne spoza typowej “budowlanki” mogą podlegać BDO, jeśli wytwarzają odpady.
Jakie wyjątki zwalniają firmy z obowiązku wpisu do BDO?
Najważniejszy wyjątek wynika z rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska, które wskazuje roczne limity, poniżej których nie trzeba prowadzić ewidencji odpadów. Jeśli firma mieści się w limitach dla wszystkich wytwarzanych kodów, nie musi rejestrować się w BDO jako wytwórca odpadów. Dla gruzu to często 10 ton rocznie, a dla opakowań z papieru i tektury – 0,5 tony.
Wyjątkiem jest też sytuacja, gdy w umowie o usługę (np. budowlaną, remontową) wyraźnie wpisano, że wytwórcą odpadów jest zleceniodawca. Wtedy to on odpowiada za odpady i wpis do BDO. Taki zapis trzeba ująć precyzyjnie, by uniknąć sporów.
Odpady komunalne z części socjalnej (np. biuro, kuchnia pracownicza) nie wymagają ewidencji i wpisu w tym zakresie. Dotyczy to jednak tylko tej części odpadów, a nie odpadów z prac budowlanych.
Podmiot przewożący wyłącznie własne wytworzone odpady także nie podlega wpisowi do BDO jako transportujący. Pamiętajmy, że wyjątki są ograniczone do konkretnych przypadków i nie zwalniają z obowiązku prawidłowego postępowania z odpadami.
Najczęstsze błędy i nieporozumienia dotyczące wymogu BDO w budownictwie
Częsty błąd to przekonanie, że małe firmy lub JDG są z góry zwolnione z BDO. Nie wielkość firmy jest tu ważna, lecz rodzaje i ilości odpadów. Jeśli limity są przekroczone, wpis jest konieczny.
Inny błąd to niejasne umowy. Brak zapisu o odpadach nie przenosi automatycznie odpowiedzialności na klienta. Z przepisów wynika, że domyślnie wytwórcą jest wykonawca usługi, chyba że umowa mówi inaczej.
Firmy mylą też odpady komunalne (z biura, kuchni) z odpadami z działalności (gruz, opakowania po cemencie, styropian). To różne kategorie i różne zasady.
Problemem bywa także brak stałego monitorowania ilości odpadów. Limity są roczne, więc końcówka roku może przynieść przekroczenie progów, jeśli wcześniej nie zbierano dokładnych danych. Pomaga regularna ewidencja i świadome planowanie odbiorów.
Jakie odpady generują firmy remontowo-budowlane?
Zakres odpadów z remontów i budów jest szeroki. Najczęściej są to odpady budowlane i rozbiórkowe: gruz betonowy, ceglany, ceramiczny (np. płytki), zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia, a także usunięte tynki, tapety, okleiny. Do tego dochodzą drewno, szkło i tworzywa sztuczne pochodzące z demontażu.
Ważną grupę stanowią odpady opakowaniowe: kartony, folie, puszki metalowe (np. po farbach), słoje i butle szklane. Zwykle są to mniejsze masy niż gruz, ale także podlegają limitom.
Pojawiają się metale (miedź, brąz, mosiądz, ołów, cynk, żelazo, stal) z demontażu instalacji i konstrukcji. Występują też niewielkie ilości odpadów niebezpiecznych, np. resztki farb i rozpuszczalników, świetlówki, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (np. narzędzia). Przy pracach ziemnych powstaje gleba i ziemia.
W zależności od rodzaju i masy, odpady te mogą wymagać ewidencji i wpisu do BDO. Ważne jest prawidłowe przypisanie kodów odpadów i bieżące zliczanie ilości.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące BDO w firmach remontowo-budowlanych
Czy pojedyncze zlecenia lub mała ilość odpadów zwalniają z BDO?
Nie. Liczy się suma wszystkich odpadów wytworzonych w roku kalendarzowym. Limity są roczne. Kilka małych zleceń może razem dać wynik ponad próg z rozporządzenia, co oznacza obowiązek wpisu.
Wiele firm ocenia sytuację na podstawie jednego projektu. To błąd. Nawet jeśli teraz mieścisz się w limitach, kolejne prace mogą je przekroczyć. Pomaga bieżąca, rzetelna ewidencja wszystkich odpadów.
Czy jednoosobowa działalność gospodarcza też musi mieć wpis?
Tak. Forma prawna i wielkość firmy nie decydują o wpisie. Ważne są rodzaje i ilości odpadów. Jeśli JDG wytwarza odpady ponad limity z rozporządzenia, musi się zarejestrować w BDO tak samo jak duża spółka.
Przykład: jednoosobowy wykonawca, który w rok wytwarza ponad 10 ton gruzu ceramicznego, ma obowiązek wpisu. Podobnie, gdy łączna masa opakowań używanych w działalności przekracza wskazane limity. Brak wpisu przy spełnionych warunkach grozi wysokimi karami.